گزارش جدید سازمان UNCTAD نشان میدهد که در سه ماهه اول سال جاری، بهبود وضعیت تجاری در آمریکا، چین و هند باعث افزایش تجارت جهانی کالا و خدمات به ترتیب یک درصد و یک و نیم درصد شده است. این بهطور ویژه درصد رشد قابل توجهی است که نشاندهنده انعکاس مثبت روندهای اقتصادی این کشورها در تجارت جهانی است.
ترکیبی از افزایش تجارت کالا و خدمات در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۴، با پیشبینیهای جهانی برای رشد تولید ناخالص داخلی که حدود ۳ درصد است، نشان از چشمانداز خوبی برای بازارهای جهانی دارد. پیشبینیها نشان میدهد که اگر این روندهای مثبت ادامه پیدا کنند، تجارت جهانی میتواند در سال ۲۰۲۴ به حدود ۳۲ هزار میلیارد دلار ارزش برسد، اما احتمالاً از سطح رکورد خود در سال ۲۰۲۲ فراتر نخواهد رفت.
سه کشور برجسته، یعنی چین، هند و آمریکا، با افزایش صادرات به ترتیب ۹ درصد، ۷ درصد و ۳ درصد، اصلیترین محرک رشد تجارت جهانی در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۴ بودهاند. این نرخ رشد نشاندهنده توانمندی این کشورها در استفاده بهینه از منابع و نیازهای بازارهای جهانی است. از طرف دیگر، صادرات اروپا کاهشی نشان نداده و صادرات آفریقا حتی ۵ درصد کاهش یافته است که این میتواند موضوع نگرانی برای این منطقه باشد.
تجارت بین کشورهای در حال توسعه و واردات و صادرات «جنوب-جنوب» در سه ماهه نخست سال حدود ۲ درصد افزایش یافته است که نشاندهنده روند رشد در این کشورها است. در مقابل، کشورهای توسعهیافته واردات ثابتی داشته و صادراتشان یک درصد افزایش یافته است. با این حال، در مقایسه سالانه، تجارت بینالمللی در منطقه «جنوب-جنوب» حدود ۵ درصد کاهش یافته است که نشاندهنده چالشهایی است که این کشورها در مواجهه با اقتصادهای توسعهیافته دارند.
در بخشهای مختلف تجارت، تفاوتهای قابلتوجهی وجود دارد. در بخش انرژی، محصولات مرتبط با هوش مصنوعی و سرورهای با کارایی بالا، افزایش شگرفی داشتهاند. بهعنوان مثال، ارزش تجاری سرورهای با کارایی بالا نسبت به سه ماهه نخست سال گذشته ۲۵ درصد افزایش یافته است. همچنین، تجارت خودروهای برقی نیز به میزان قابلتوجهی رشد کرده و حدود ۲۵ درصد افزایش یافته است. این نشاندهنده تغییرات مهم در نیازها و تقاضاهای بازارهای جهانی است که با توجه به پیشرفتهای فناوری و نیاز به استفاده بهینه از منابع طبیعی، این بخشها رشد قابلتوجهی داشتهاند.
باوجود تمام این افتخارات، گزارش همچنین هشدار میدهد که چالشهای ژئوپلیتیکی، افزایش هزینههای حملونقل و سیاستهای صنعتی جدید میتوانند الگوهای تجارت جهانی را تحت تأثیر قرار دهند. بهطور خاص، تمرکز بیشتر بر صنایع داخلی و محدودیتهای تجاری میتواند موجب مانع شدن از رشد تجارت بینالمللی شود که این چالشها باید بهطور جدی مورد توجه قرار گیرند.
با این وجود، نگرانیها نباید از دیدگاه بهینهسازی روندهای مثبت و امکاناتی که بازارهای جهانی ارائه میدهند، فراموش شوند. تجارت جهانی همواره میتواند موتوری برای رشد اقتصادی جهانی باشد، اگر تحولات تکنولوژیکی و اقتصادی مناسبی مورد استفاده قرار گیرد و از ظرفیتهای بازارهای جهانی به نحو بهینه استفاده شود.