گمرک چین اخیراً جدیدترین آمارهای مبادلات تجاری با ایران را منتشر کرده است که نشان می‌دهد حجم این مبادلات در پنج‌ماهه نخست سال ۲۰۲۴ به ۵.۹ میلیارد دلار رسیده است. این آمار بیانگر کاهش ۹ درصدی در حجم تجارت بین ایران و چین در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته است. در پنج‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳، ارزش تجارت بین دو کشور ۶.۵ میلیارد دلار اعلام شده بود.
کاهش در مبادلات تجاری ایران و چین در پنج‌ماهه نخست سال ۲۰۲۴ می‌تواند تحت تأثیر عوامل متعددی باشد. این عوامل شامل تغییرات در سیاست‌های تجاری بین‌المللی، تحریم‌های اقتصادی، نوسانات بازارهای جهانی و تغییرات در نیازها و الگوهای مصرفی هر دو کشور است. چنین عواملی می‌توانند باعث تغییر در جریان کالاها و خدمات بین ایران و چین شوند.
در جزئیات واردات و صادرات بین دو کشور، واردات چین از ایران در پنج‌ماهه نخست سال ۲۰۲۴ با کاهش ۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۱.۸ میلیارد دلار رسیده است. در مقایسه، این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۱.۹ میلیارد دلار بود. کاهش در واردات چین از ایران می‌تواند به دلایل متعددی رخ داده باشد، از جمله کاهش تولید در ایران، تغییرات در قیمت‌های جهانی کالاها و یا سیاست‌های تجاری جدید چین.
از سوی دیگر، صادرات چین به ایران نیز در ماه‌های ژانویه تا می ۲۰۲۴ به ۴.۱ میلیارد دلار رسیده است. این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۱۰ درصدی را نشان می‌دهد. در پنج‌ماهه نخست سال ۲۰۲۳، چین ۴.۶ میلیارد دلار کالا به ایران صادر کرده بود. کاهش در صادرات چین به ایران ممکن است ناشی از کاهش تقاضا در بازار ایران، مشکلات لجستیکی یا تغییر در سیاست‌های تجاری چین باشد.
بر اساس این گزارش، چین در ماه می ۲۰۲۴، ۲۴۵ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده و ۵۹۴ میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده است. این آمارهای ماهانه نشان‌دهنده روند کلی کاهش تجارت بین دو کشور در سال جاری است.
عوامل مؤثر بر تجارت ایران و چین
چندین عامل می‌توانند بر تجارت بین ایران و چین تأثیر بگذارند. یکی از این عوامل تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی است که بر ایران تحمیل شده و می‌تواند جریان کالاها و خدمات را محدود کند. تحریم‌ها ممکن است منجر به کاهش تولید و صادرات کالاهای ایرانی شود و همچنین واردات کالاهای مورد نیاز از چین را دشوارتر کند.
نوسانات در قیمت‌های جهانی کالاها نیز می‌تواند تأثیر بسزایی بر تجارت بین ایران و چین داشته باشد. به عنوان مثال، تغییرات در قیمت نفت می‌تواند بر ارزش صادرات ایران به چین تأثیر بگذارد، زیرا نفت یکی از کالاهای اصلی صادراتی ایران است. همچنین، تغییرات در قیمت مواد اولیه و کالاهای سرمایه‌ای می‌تواند بر واردات ایران از چین تأثیر بگذارد.
تأثیرات اقتصادی و اجتماعی
کاهش در مبادلات تجاری بین ایران و چین می‌تواند تأثیرات اقتصادی و اجتماعی متعددی داشته باشد. از نظر اقتصادی، کاهش صادرات می‌تواند منجر به کاهش درآمدهای ارزی ایران شود و بر تراز تجاری کشور تأثیر منفی بگذارد. همچنین، کاهش واردات می‌تواند بر دسترسی به کالاهای مورد نیاز و سرمایه‌ای تأثیر بگذارد و بر تولید داخلی فشار بیاورد.
از نظر اجتماعی، کاهش در مبادلات تجاری می‌تواند به افزایش بیکاری و کاهش سطح رفاه عمومی منجر شود. به عنوان مثال، کاهش در صادرات محصولات کشاورزی یا صنعتی می‌تواند به کاهش تقاضا برای نیروی کار در این بخش‌ها منجر شود و باعث افزایش نرخ بیکاری شود.
راهکارهای پیشنهادی
برای مقابله با کاهش مبادلات تجاری با چین، ایران می‌تواند به چندین راهکار متوسل شود. یکی از این راهکارها تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی است. ایران می‌تواند به دنبال بازارهای جدید در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین باشد تا وابستگی خود به بازار چین را کاهش دهد.
همچنین، ایران می‌تواند با بهبود زیرساخت‌های تولیدی و ارتقاء کیفیت محصولات خود، جذابیت بیشتری برای بازارهای بین‌المللی ایجاد کند. سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های نوین و بهبود فرآیندهای تولید می‌تواند به افزایش رقابت‌پذیری محصولات ایرانی کمک کند.
در نهایت، دیپلماسی اقتصادی فعال می‌تواند نقش مهمی در بهبود مبادلات تجاری ایفا کند. ایران می‌تواند با مذاکره و ایجاد توافق‌نامه‌های تجاری جدید، موانع تجاری را کاهش داده و روابط اقتصادی خود را با سایر کشورها تقویت کند.
کاهش در مبادلات تجاری بین ایران و چین در پنج‌ماهه نخست سال ۲۰۲۴ نشان‌دهنده چالش‌های اقتصادی و تجاری است که دو کشور با آن مواجه هستند. این وضعیت نیازمند بررسی دقیق و اتخاذ راهکارهای مناسب برای بهبود روابط تجاری و اقتصادی است. با توجه به تأثیرات گسترده اقتصادی و اجتماعی، ضروری است که ایران با استفاده از راهکارهای پیشنهادی، به بهبود شرایط تجاری خود بپردازد و راهکارهای مناسبی را برای مقابله با این چالش‌ها به کار گیرد.